Bij Editions Xavier Barral verscheen een boeiend overzichtsboek over het werk van de in België geboren Martine Franck (1938-2012), waarvan de Engelstalige versie bij ons wordt verdeeld door uitgeverij Kannibaal. Franck was de eerste vrouw die mocht toetreden tot Magnum (in 1983), het fotoagentschap waarvan haar echtgenoot medeoprichter was. Die man was de nog veel bekendere fotograaf Henri Cartier-Bresson (1908-2004), ze leerden elkaar kennen in 1966 en trouwden vier jaar later. Over hem zei ze ooit al lachend: ‘Ik leefde in de schaduw van een grote boom.’ Niet dat ze wilde profiteren van zijn bekendheid, in 1970 annuleerde ze zelfs haar eerste solotentoonstelling omdat op de uitnodiging stond vermeld dat hij aanwezig zou zijn. Ze kon haar mannetje heus zélf wel staan. Maar bon, voor die grote echtgenoot-fotograaf richtte ze later de Fondation Henri Cartier-Bresson op, in Parijs. En in het nieuwe gebouw van die stichting, opende eind vorig jaar een retrospectieve over haar eigen werk. Naar aanleiding daarvan verscheen ook deze nieuwe en mooie monografie.
Wie ons een beetje kent of volgt, weet dat we houden van wat mooi is, maar niet slaafs elke nieuwe trend of hype achternahollen. Daarom genieten we zo van overzichtswerken. Omdat ze moeiteloos de waan van de dag overstijgen en kwaliteit etaleren die gedurende tientallen jaren consequent kwam bovendrijven. En omdat ze ook inzicht geven in de rode draad en de thema’s die gedurende al die tijd werden aangesneden. Zo leggen ze naast het gelopen parcours ook de visie en de ziel van de artiest bloot.
Met deze nieuwe uitgave is dat ook zo. Martine Franck fotografeerde altijd in zwart-wit, dat valt uiteraard op. De beelden zijn haarscherp, en mooi afgedrukt. Je hebt zelfs de neiging om eraan te voelen, door het drukprocédé lijken ze op het papier te liggen. Franck zelf koos voor een chronologische aanpak en tekende mee de lijnen uit van dit boek. In 2011 begon ze eraan, toen ze al ziek was, samen met Agnès Sire, de directeur van de Foundation Henri Cartier-Bresson. De thema’s die haar na aan het hart lagen, komen uiteraard uitvoerig aan bod en gaan vaak over haar verzet tegen uitsluiting: van vrouwen, oude mensen, vluchtelingen, boeddhisten, burgers in achtergestelde wijken, etcetera. Ze maakte ook wel sterke portretten en reisreportages, maar dat activistische was overduidelijk haar rode – of zwart-witte – draad.
Heeft een carrière van activisme-via-de-fotografie dan iets opgeleverd? Daar dacht ze dit over: ‘Mijn werk was een druppel in de rivier misschien, maar ik geloof wel dat het nut heeft gehad.’ Niet dat de foto’s uitsluitend activistisch waren, soms spat de levenslust ervan af, want ze geloofde ook erg in ’the celebration of life’. En in beelden met onverwachte wendingen. ‘A photograph isn’t necessarily a lie nor it is the truth […] you have to be ready to greet the unexpected.’
Martine Franck, Engelstalige versie van 304 p. in quadrichromie, hardcover, bij uitgeverij Kannibaal, 59 euro.
© Martine Franck | Henri Cartier-Bresson (portret Martine Franck) | Magnum Photos