“Hoe kijk jij naar onze collectie van oude kunst?” Die vraag kreeg fotografe Lieve Blancquaert anderhalf jaar geleden van M – Museum Leuven. Tijdens haar bezoeken zag ze hoe oude meesters vaak het lijden van de mens, verdriet en liefde verbeeldden. Net als zij, vandaag. Dat werd de rode draad voor de tentoonstelling Ecce Homo | Zie daar de mens. Lieve Blancquaert kreeg carte blanche en brengt haar versie van deze eeuwenoude kunsttraditie. Ze breekt met haar foto’s in op de M-collectie.
Vluchtelingen gewikkeld in dekens, een opengeknipt bebloed T-shirt, een video van een Syrische moeder die haar zoon verloor of portretten van slachtoffers met een fysiek letsel. Het zijn maar enkele van de reeksen die Lieve Blancquaert de afgelopen tijd voor M maakte. Keer op keer werd ze geraakt door het menselijke verhaal. Verwacht je dus niet aan journalistieke in M. In haar foto’s staat de sereniteit centraal. En de confrontatie met het werk van de oude meesters.
Houten beelden uit de middeleeuwen, het schilderij ‘De zeven sacramenten’ van Rogier van der Weyden of een landschap van Permeke inspireerden Lieve Blancquaert tot nieuwe werken. Het was niet haar bedoeling om de oude kunstenaars te evenaren. Wel om de bezoeker met een frisse blik naar de oude kunst te laten kijken. Neem nu de piëta van Maria met de dode Christus in haar armen. Dergelijke piëta’s kom je ook vandaag tegen. Zo toont Lieve in haar video een Syrische vrouw die in het Arabisch vertelt over haar verloren zoon. De houten beelden uit de collectie lijken wel zwijgende getuigen rondom haar. Of de 19de-eeuwse portretten van kinderen. “Heel Tiny-achtig. Ze zien er picobello uit, met blozende wangen. Daartussen plaats ik een portret van een meisje uit een psychiatrisch centrum. Achter de schone schijn kan ook verdriet schuilen.”
Lieve Blancquaert maakte voor deze tentoonstelling ook een aantal fotoreeksen van vluchtelingen. Zo laat ze zien hoe vluchtelingen in de loop van hun vlucht herleid worden tot.. vodden. De dramatiek die het textiel, de doeken en tapijten aan de schilderijen geven, vormden de inspiratie voor haar triptiek. “Ik treed behoorlijk uit mijn comfortzone door mijn werk naast ‘De Zeven Sacramenten’ van Rogier van der Weyden te hangen. Voor dit drieluik heb ik een soort hedendaagse kerststal gefotografeerd in een vluchtelingenkamp in Duinkerke. Het is een familie Irakese vluchtelingen. Vader, moeder en hun zoon zijn gewikkeld in dekens, want het was er berekoud.” Ze associeert ook het Vlaamse landschap van Permeke en een houten torso van Christus met het koude landschap waarin de vluchtelingen aanspoelen. Ze toont een fotoreeks waar mannelijke bootvluchtelingen gehuld zijn in een gouden dekentje. En er zijn ook de foto’s van niet-begeleide vluchtelingenkinderen, van 8 tot 12 jaar, waar tegelijk een soundscape van de kinderen te horen is. “Ik toon foto’s van slapende kinderen, wat een soort veiligheid en rust oproept. Heel vredig. Je hoort ook kinderen die zingen. Slaapliedjes in het Nederlands, maar met een zwaar accent. Dat is kwetsbaar en ontroerend, maar ook hoopgevend.”
Ook sterk: tegenover een dieprood houten paneel waarop de zweetdoek van Christus staat afgebeeld, plaatst Lieve een reeks foto’s van verknipte kleren. Een week lang werkte ze op de spoeddienst van UZ Gent, een heel intense ervaring: “We hadden afgesproken dat er geen mensen in beeld zouden komen. Ik fotografeerde er de kleren van de slachtoffers, die kapot geknipt worden om hen snel te verzorgen. Het contact met de familie van de slachtoffers was heftig. Je komt op het slechtst denkbare moment in hun leven. Je moet dan de juiste toon vinden. Toch zei bijna niemand nee. Het is opmerkelijk hoeveel belang familie en vrienden hechten aan de persoonlijke spullen van hun geliefde. Ze zoeken troost in een banaal T-shirt, dat plots een soort relikwie wordt.”
In Ecce Homo | Zie daar de mens is er een wisselwerking tussen het werk van Lieve Blancquaert en de collectiestukken. Het geheel is een mozaïek die de mens laat zien als een wezen dat door het lot en het leven getekend wordt, en eindig is. De tentoonstelling loopt van 10 juni 2016 t.e.m. 17 januari 2017 in M-Museum Leuven. Elke dag behalve woensdag open van 11 tot 18 uur, donderdagavond tot 22 uur.
[wzslider interval=”2500″ transition=”‘slide’”]
portretfoto’s (c) Marco Mertens