Delicate expo van Liesbet Waegemans

Nogal wat nieuwe vrouwelijke kunstenaars profileren zich dit najaar op overtuigende wijze. In dat rijtje past onmiskenbaar ook Liesbet Waegemans.

The world needs some sleepHet zijn frêle, licht ünheimische beelden die Liesbet Waegemans (33) creëert in The world needs some sleep, zoals haar eerste solo-expositie in de Antwerpse galerij eyeLoco heet. Ze verspreiden een delicaat soort anti-gif tegen een almaar voorthollende wereld. In het centrale werk van de tentoonstelling wordt een reusachtige plastic globe teder in een kinderbed gedeponeerd (‘The world needs some sleep’ – foto linksboven). Een stadsplan van Antwerpen, geput uit het Felixarchief, toont haar wisselende gemoedstoestanden in verschillende wijken van de stad (‘Sentimental citymap’, zie onderaan).  Of kleurrijke smoothies vormen een bedrieglijk stilleven op een oude fruitschaal (‘Contemporary still life’). Telkens weer is er die fractie relativering en die kleine knipoog.

Zachte weerhaakjes

Waegemans’ werk beweegt zich op het snijvlak van fotografie en beeldende kunst. Ze suggereert ons om voorzichtig op de rem te gaan staan. “Om de mensen wakker te maken, moet je niet tegen ze schreeuwen, je moet hun zin doen krijgen om te veranderen”, licht ze toe. Ze vertrekt in haar installaties en foto’s van alledaagse voorwerpen om grote thema’s als verdriet en verlies aan te snijden. Er is ook een serie zelfportretten: op het ene peutert Waegemans in haar neus, op het andere trekt ze haar onderbroek recht, op nog een ander smeert ze Pritt onder haar oksels (‘Daily destruction’). Waegemans zet zichzelf op het spel. Er wringt iets in de zacht ogende foto’s, die fraai tot hun recht komen in de witte voormalige garageruimte van de Berchemse galerie eyeLoco. Pas op het tweede gezicht ontdek je de weerhaakjes. Waegemans vertelt over de moeilijkheid om te leven, met subtiele maar alomtegenwoordige humor.

Een oude pijn

'The chain is broken, Liesbet Waegemans, persDe jonge kunstenares – die eerder onder meer exposeerde bij Espace Ladda – bouwt met een vijftiental werken een universum dat ontegensprekelijk het hare is. Een biotoop waar je geleidelijk wordt in opgenomen. Organisch gegroeid, lang bezonken, zegt ze. Voortkomend uit een moeilijk te peilen verdriet. “Ik ben van jongsaf aan geïntrigeerd door pijn. Omdat ik in mijn jeugd veel botste met de wereld. Ik noem het een ‘oude’ pijn, ook omdat ik een laatbloeier ben. Pijn moet je helemaal over je laten komen. Het is de enige manier om er bovenuit te stijgen. Tegelijk is pijn iets om te relativeren. Je mag er ook mee lachen.”

Van pijn gesproken. Waegemans was de vriendin van schrijver Thomas Blondeau, toen hij op 20 oktober vorig jaar plots overleed, amper 35 jaar. Hoe heeft dat verlies dit werk getekend? “Het belangrijkste voor mij was dat Thomas heel erg in mijn werk geloofde, me met raad en daad bijstond en over de streep trok. Dat is mij ook na zijn dood blijven aanmoedigen. Maar de tentoonstelling gaat niet rechtstreeks over hem. De meeste werken waren toen al volop in ontwikkeling.” Tenzij. Er is een werk waarin het lijkt alsof ze haar hart lijmt, de emotionele chaos probeert te bedwingen: ‘The chain is broken’ (links). “Ja, dat is een vrouw die wil vasthouden aan iets. Het gaat over de moeilijkheid van het loslaten. Als iemand op zo’n manier uit je leven wegvalt, mag je plots geen verwachtingen meer koesteren. Tegelijkertijd blijft Thomas steeds in mijn leven, op een andere manier. Er komt iets in de plaats”.

Gedempte realiteit

Opmerkelijk is het bleke lichtschijnsel dat over veel foto’s is gedrapeerd. Milde pasteltinten die tegenwoordig in de mode zijn bij jonge fotografen als Stine Sampers, met wie ze enige verwantschap vertoont. “Het mag dan de bedoeling zijn om het over triestige dingen te hebben, ik wil ze vooral een zachtheid meegeven. Ik zal nooit rauw werk maken. Dat kleurenpalet dempt de harde realiteit.” Ze ziet haar eigen problemen soms weerspiegeld in de wereld, bedenkt ze. “Als ik de wereldbol symbolisch te ruste wil leggen, is dat ook een metafoor voor mijn eigen nood aan slaap. Mensen rondom mij rennen voort, maar ook de dieren en de oceanen zijn op hol geslagen. Mijn problemen krijgen een verlengstuk in de rest van de wereld.” Grappig zijn ook de pilletjes ‘Express yourself’, waarmee Waegemans zichzelf als heilzaam medicijn inzet. De kunstenares neemt een tijdperk op de hak waarin we voortdurend ons ego aan het coifferen zijn. Als tegengewicht gaat ze op zoek naar authenticiteit én naar de kleine onvolkomenheden bij zichzelf.

Fantasiewereld in de woonkamer

Waegemans slorpt gretig beelden op uit haar eigen omgeving, zelfs haar eigen woonkamer. “Je hoeft het niet altijd ver te gaan zoeken. Ik spiegel me daarbij ook aan de Amerikaanse Miranda July, die zowel in haar proza als films kwetsbare maar wonderlijke én troostrijke personages neerzet. Personages waarin ik mezelf herken.” En ook Sophie Calle lijkt soms om de hoek te komen kijken. “Verder heb ik voeling met kunstenaars als Wim Delvoye, Louise Bourgeois of Kiki Smith, in hun manier van werken met dagdagelijkse materialen en voorwerpen. Daar kan ik ook een fantasiewereld mee scheppen.” Het is een wereld waarin je als aan een onzichtbaar touwtje naar wordt meegetroond, maar die je vervolgens niet meer loslaat.

Dirk Leyman

[dit is een licht uitgebreide versie van het artikel uit De Morgen, 14.10.2014]

Liesbet Waegemans, ‘The world needs some sleep’ in eyeLoco Gallery, Antwerpen-Berchem, De Brouwerstraat 5, te zien tot 26 oktober 2014, info: www.eyeloco.eu, geopend op donderdag en vrijdag van 18 tot 21 uur, zaterdag en zondag van 14 tot 18 uur.

beelden (c) Liesbet Waegemans

Liesbet Waegemans

Liesbet Waegemans Liesbet Waegemans

 


door